Bulgar Ali küçük yaşta yetim kaldıktan sonra Pehlivan dedesi Süleyman ile Bulgaristandan Türkiyeye gelen bir Balkan göçmenidir. Aliyi dedesi mert ve eşitliğe inanan bir insan olarak büyütür. Delikanlılık yıllarında aşık olduğu Münireyi ailesi ona vermeyince kaçıran Alinin hayatı, bundan sonra sevdiği kadınla birlikte tren istasyonları arasında kasaba kasaba gezip nerede tutunabilirse orada yaşayarak geçer. Bu arada Mustafa adında bir de oğulları olur. Fakat geçimini daktilo bilgisi, katiplik, muhasebe kaydı tutma gibi işlerle kazanan Sosyalist lakaplı Ali, haksızlığa katlanamayan kişiliği nedeniyle en basit eşitlik istediği kasabadan dahi bencil ve çıkarcı insanların kumpası nedeniyle kovulur. Bu arada Mustafa da büyümekte ve kendi hikayesini oluşturmanın peşindedir...

Ozan; Kadınlara aşk doktorluğu yapmaktadır. Yeni müşterisi Ceyda, ayrıldığı sevgilisi Caner’e geri dönmek için Ozan’dan yardım ister. Fakat Caner bu arada eski aşkını unutmak için yeni bir ilişkiye başlamıştır. Ozan hiç hesaplamadığı bir anda Pınar ile karşılaşır ve aşık olur bu arada eski sevgililerin yeniden biraraya gelmesi için bir oyun planlar. Fakat bu durumu Pınar fark eder ve Ozan’ın hayal ettiği ilişki başlamadan biter.

Mahmut ve Osman köy köy dolaşıp köye baz istasyonu kurma bahanesi ile köyün zengin ailelerin kızlarını evlenme vaadi ile kandırır ve altınları çalıp ortadan kaybolurlar. Bu seferki planlarını da devreye sokarken işler istedikleri gibi gitmez. Mahmut, köyün güzel kızı Sonay’ın babasının çok altını olduğunu duymuş hedefini buna göre belirlemiştir. Ama Sonay Osman’ın dikkatsizliği sayesinde Mahmut’un ne yapmak istediğini anlar ve ona oyun oynar. Mahmut’u altın peşine sağa sola koşturur sonunda da yakalatır.

Ünlü oyuncu Kemal Sunal’a tıpatıp benzeyen Ali, komşusu Zehra’ya âşıktır. Ancak bir Kemal Sunal hayranı olan Zehra, Ali’nin aşkına karşılık vermez. Ali’nin bütün ısrarına rağmen onu reddeder. Ali, Zehra’yla beraber olabilmek için bir süreliğine Kemal Sunal’ın yerine geçecektir.

Birol ve Ayhan birbirlerini çocukluktan tanıyan iki arkadaştır. Beceriksiz halleriyle de ün salmış olan ikilinin katıldığı bir düğün, hayatlarını tamamen alt üst edecektir. Birolu zamanında işsiz olduğu için terk eden sevgilisi Gamze, başkasıyla evlenmiştir. Düğünden ayrılırlarken görüntüleri İstanbulun en azılı mafya üyelerine benzeyince işler karışmaya başlar. Artık Ayhan ve Birol, istemeden de olsa yeraltı dünyasının içine girmişlerdir. Ancak bu dünyaya dair öğrenmeleri gereken çok şey vardır. Saflıklarıyla beceriksizlikleri birleşince, birbirinden komik maceraların üst üste gelmesi an meselesi olur.

Agorafobi ve panik bozukluğu nedeniyle şehirden uzak eski bir konak olan evinden çıkamayan, insanlarla tanışmakta güçlük çeken ve sosyal ortamlara giremeyen Osman, daha huzurlu bir yaşam için buradan taşınmaya karar verir. Amacına ulaşmak için uzun süredir oda arkadaşı olduğu beş sevimli canavarla ve hastalığıyla savaşmak zorunda kalacaktır. Bu noktada hayatına giren Nazlı ve Emlakçı Turanhayatını alt üst edeceklerdir.

Bahçe cüceleri satan Şenay Cüccaciyenin sahibi olan Ali Şenay ve İlber işlerini büyütüp dünyaya açılmak için Sofyada bir fuara katılır. Fuarda işler istedikleri gibi gitmeyince başları belaya girer. Mançov adlı kötü kalpli bir adamın plânlarından haberdar olan Şenay ve İlber, onun hain plânlarını durdurabilmek için yeni tanıştıkları Memedov ve Veronika ile büyük bir mücadeleye girişir.

Tersine Dünya kadın-erkek kimliklerinin tersine döndüğü, kadınların kabadayı olduğu, erkeklerin evlenmek üzere evden kaçırıldığı, kadınların eve ekmek getirdiği, kısacası tüm rollerin tersine döndüğü hayatı konu almaktadır.

Film, 1940’lı yıllarda geçiyor ve resmi olarak 2. Dünya Savaşına girmese bile dolaylı olarak derinden etkilenen Anadolu’nun insanlarına odaklanıyor. Hikaye, Anadolunun çeşitli yerlerinde kurulan ve cehaletten kurtulmuş bir nesil yetiştirmeyi amaç edinen köy enstitülerinden birinde geçiyor ve bu yıllarda küçük bir köyde yaşayan genç bir kızın, tüm zorluklara rağmen eğitimine devam etme azmine tanık oluyoruz. Ancak okumaya çalışan bir grup öğrenci ve kendilerini eğitime adayan öğretmenlerinin bu hedefi, çevre halkının şiddete kadar varan itirazlarına neden olacaktır.

Baskıcı ve katı kurallara sahip ve her yerden uzakta olan bir yatılı okulda Yusuf, gizemli şekilde hastalanan arkadaşı hakkında endişelenmektedir ve onu bir hastaneye götürmek ister. Okul yönetimi en başta buna karşı çıkar ancak sonra hastaneye gitmelerini kabul eder. Okulun onayından sonra yola çıkmaya olan Yusuf’u bu sefer de şiddetli bir kar fırtınası engeller. Yolların açılmasını beklerken öğrenciler ve öğretmenler arasında hastalığın ortaya çıkması ile ilgili bir sürtüşme doğar. Bu süreç içinde gizli kalmış düşmanlıklar ve sırlar açığa çıkacaktır.

Komiser Okan, çok sevdiği eşi Lale ve oğlu Mert ile birlikte yeni atandığı memleketine döndüğünde çok heyecanlı ve mutludur. Ancak kasabada geçirdikleri ilk gün büyük bir trajedi yaşanır. Müfettiş Okan'ın eşi ve oğlu aynı anda markete giderken kazada öldü. Okan, bu trajedinin ardından çocukluk arkadaşı alkolik Serdar tarafından meyhaneye götürülür. Kendisi gibi bir kurban olan Sedat ve günahlarının ağırlığına dayanamayan Kazım ve Serdar ile orada uzun bir gece geçirirler. Bir süre sonra kasabanın saygın felsefe öğretmeni Muhsin Bey beklenmedik bir şekilde masaya gelir. O gece masada suçları olmayan ama hayatları alt üst olan iki iyi adam ve kendi hataları yüzünden hayatları alt üst olan iki kötü adam vardır. Bu dört adam, içmekten başka çaresi olmayanlar, kendi hikayelerini anlatsınlar. Muhsin, dinlediği tüm hikâyelerden bir çıkış yolu gösterir ve gece arınma seansına geri döner.

Film, çocukluktan birbirine aşık olan ama zaman içinde yolları bambaşka yerlere uzanan iki insanın bir kez daha karşılaşmasını konu alıyor. Torunlarının birbirleriyle evlenmesini isteyen iki büyükanne, onlar için sözde tesadüfi karşılaşma planlarlar. Durumdan haberleri olmayan iki genç karşılaştıklarında, çocukluk aşkları yeniden gün yüzüne çıkar, eski defterler açılır ve önlerine çıkan yeni hikâyeye karşı koymazlar.

Makedonyada yaşayan Suat eski bir tır şoförüdür ve ölümcül bir hastalık nedeniyle yatağa düşer. Oğlu Sakipi yanına çağırır ve ölmeden önceki tek arzusunu açıklar. Suat seneler önce İstanbulda imam nikahı kıyarak bir kadınla evlenmiştir ve bu evlilikten bir çocuğu olmuştur. Ancak Suat bebekken terk ettiği bu çocuğu hiç görememiştir. Ölmeden önce tek dileği Selim adındaki ikinci çocuğunu bulup ondan helallik istemektir. Buna göre oğlu Sakipten İstanbula gidip kardeşini bulmasını ister. Sakip babasının emektar arabasına atlayıp elinde yalnızca kardeşinin adı ve eski bir adresle İstanbul yollarına düşer.

Tek amacı babasından kalan bir bahçeyi satarak yeniden İstanbul’a geri dönmek olan Nuri, Kentte eski dostu Sabri ile karşılaştıktan sonra ilginç bir hesaplaşma içine girerler. Sabri ise çalıştığı devlet dairesinde geçirdiği ani psiko-travma sebebiyle şefinin kafasını parçaladıktan sonra işler daha da içinden çıkılmaz bir hal almaya başlar. Nuri İstanbul’a dönmeye hazırlanırken, dostu Sabri’nin tutuklandığı hapishanede intihar ettiği haberini alır. Artık Nurinin de bir amacı vardır. Eski dostu Sabri’nin işlediği esrarengiz cinayetin ve intiharının ardındaki nedenlerini bulmaya karar verir.